طراحی مصالح بتن غلتکی بر اساس نشریه ۷۳۱ (قسمت ۴)

• مواد افزودنی:

برای پیشگیری از خرابی ناشی از یخ‌زدگی در بتن، استفاده از مواد هوازا در مخلوط بتن امری متداول است. مواد افزودنی هوازا کاربرد عملی محدودی در مخلوط‌های بتن غلتکی روسازی داشته‌اند. تحقیقات آزمایشگاهی انجام‌شده در موسسه ایوز آمریکا نشان داده است که در مخلوط‌های بتن غلتکی روسازی به‌خوبی می‌توان از مواد هوازا به میزان ۵ تا ۱۰ برابر بیش از مقداری که برای بتن معمولی به کار می‌رود، جهت ایجاد هوازایی موردنظر در بتن استفاده نمود. البته عملی بودن تولید بتن غلتکی هوازایی شده در کارگاه تاکنون تجربه نشده است. شیوه متداول برای کاهش خرابی ناشی از ذوب و انجماد در بتن غلتکی روسازی، ایجاد نسبت آب به سیمان پایین در طرح اختلاط و اعمال انرژی تراکم زیاد به مخلوط بتن غلتکی است. بدین ترتیب بتن اجراشده، حداقل میزان آب قابل انجماد را در حفرات موئین خواهد داشت. ضمن اینکه نفوذپذیری آن نیز کاهش می‌یابد و رسیدن آن به حد اشباع بحرانی مشکل می‌شود. درصورتی‌که بتن غلتکی تا حد بحرانی اشباع نشود، در معرض خرابی ناشی از انجماد قرار نمی‌گیرد. استفاده از یک‌لایه زهکش زیر لایه بتن غلتکی روسازی، از اشباع شدن آن جلوگیری می‌کند.

افزودنی‌های شیمیایی مانند روان‌کننده‌ها و زودگیرکننده‌ها کاربردهای محدودی در بتن غلتکی داشته‌اند و عموماً در تحقیقات آزمایشگاهی موردمطالعه قرارگرفته‌اند. تأثیر این مواد در ارتقا خواص بتن غلتکی نسبت به بتن معمولی کمتر است چراکه این مواد، مقدار خمیر سیمان را تحت تأثیر قرار می‌دهند و در بتن غلتکی مقدار خمیر سیمان نسبت به بتن معمولی کمتر است.

عملکرد مواد روان‌کننده در کاهش مقدار آب موردنیاز یک مخلوط بتن غلتکی تا حدودی وابسته به مقدار و نوع سنگدانه‌های ریزتر از ۷۵ میکرومتر است. استفاده از کندگیرکننده‌ها در بتن غلتکی روسازی در به تأخیر انداختن زمان گیرش و درنتیجه ایجاد تراکم کافی و چسبندگی مناسب بین لایه‌های مجاور هم مؤثر خواهد بود. درصورتی‌که کاربرد مواد روان کننده و دیرگیرکننده در بتن غلتکی مدنظر باشد، میزان تأثیر آن‌ها در خواص بتن با توجه به هزینه اضافی مواد به‌کاررفته باید موردمطالعه قرار گیرد.

یکی دیگر از موادی که امکان استفاده در بتن غلتکی را دارد، الیاف پلی‌پروپیلن است. این الیاف می‌توانند مقاومت بتن غلتکی را در برابر شیار افتادگی و عریان‌شدگی افزایش دهد و کیفیت سطح بتن را از نظر زبری و تأمین اصطکاک بالا ببرد. بااین‌وجود، استفاده از این الیاف، به جهت عدم تأثیر بر میزان انعطاف‌پذیری و کشسانی بتن ضروری نیست و در صورت فراهم بودن شرایط، پیشنهاد می‌گردد.

• آب:

کیفیت و الزامات آب مورداستفاده در بتن غلتکی مشابه آب مصرفی برای بتن معمولی است.