محافظت از بتن
علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیرایش بتن نمی گذرد ( حدود ۱۲۵ سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن ، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماده را با استقبال روز افزونی مواجه ساخته است . با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایج بهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلاتی بوجود آورده است . در سازه های بتنی این پرسش مطرح است که آیا بتن با ترکیبات اولیه ی خویش به تنهایی توانسته است در شرایط زمانی و مکانی مختلف عملکرد بهینه ای داشته باشد ؟ متأسفانه بررسی ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه ، پاسخ منفی را بدست می دهد .
شناخت علل فساد بتن در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن در قالب طرح مدیریت حفاظت بتن ، جمع بندی و ارائه گردیده است . لذا لازم است که قبل از ورود به بحث اصلی به تبیین اصطلاحات ویژه ای بپردازیم که به کرات از آن استفاده خواهد شد .
امروزه با عاریه گرفتن اصطلاح خوردگی از بخش متالوژی عنوان ؛ خوردگی بتن ؛ ابداع شده است . در حالی که واژه خوردگی تعریف روشنی از چگونگی بروز فعل و انفعالاتی که تخریب زودرس بتن را بهمراه داردئ به دست نمی دهد .
تعریف
به عمل آوردن یا مراقبت از بتن مراقبتی است که سازنده بتن باید در طول ۷ الی ۱۰ روز اول از بتن به عمل آورد.
مراقبت در حدود ۷ الی ۱۰ روز سبب دست یافتن به مقاومت ۲۸ روزه مورد نظر می گردد.
هرچه در شروع مقاومت تاخیر شود سبب کاهش بیشتر در مقاومت ۲۸ روزه می گردد.
در مراقبت از بتن باید به دو مسئله زیر توجه داشت:
– رطوبت کافی – دمای خوب
روشهای مراقبت از بتن
الف) روشهایی که حضور آب را در کنار بتن تامین می کند.
۱- ایجاد برکه آب
۲- ایجاد مه
۳- استفاده از پوششهای خاص
۴- استفاده از کاغذهای نفوذناپذیر
۵- استفاده از پوششهای نایلونی
۶- استفاده از مواد محافظ
۷- قالبهای درجا نگه داشته شده
ب) روشهایی که با ایجاد حرارت زیاد همراه با رطوبت کافی گیرش بتن را تسریع می کند.
۱- استفاده از جریان بخار آب
۲- استفاده از بخار آب همراه با فشار
۱- روش ایجاد برکه آب
به این صورت که شرایط همواره به گونه ای فراهم شود که در طول دوره مراقبت همیشه یک لایه آب به ضخامت حداقل ۵ الی ۱۰ سانتیمتر روی بتن باقی بماند. استفاده از این روش فقط برای سطوح تخت و افقی مناسب است.
آب برکه آب در شرایط معمولی گاهی یک هفته یا بیشتر ممکن است دوام داشته باشد
در به کارگیری این روش باید دقت شود که شرایطی نباشد که آب نسبت به بتن بیش از ۱۰ درجه سانتیگراد اختلاف درجه حرارت داشته باشد زیرا در صورت وجود اختلاف دما موجب بروز ترکهای موئین در سطح بتن می گردد.
به طور کلی این روش برای یرای مکان هایی مناسب است که آب کاف وجود داشته باشد ونیز امکان یخ زدگی بسیار کم باشد.
۲- روش ایجاد مه (آب پاشی)
ایجاد مه به این معنی است که آب به صورت ریز شده و پودر شده پاشیده شود تا روی بتن مورد نظر را مه آب بپوشاند.
این روش برای جاههایی مناسب است که دم نسبتا بالا باشد.
این روش یرای آب پاشی سطوح افقی در روش اول و نیز برای آب پاشی سطوح قائم مناسب است
در مراقبت از سطوح قائم باید از شلنگهایی با سوراخهای مناسب استفاده شود.
اتلاف آب در این روش حتی از روش برکه آب نیز بیشر بوده و بنابراین برای جاههایی توصیه می شود که از نظر میزان مصرف آب محدودیتی وجود نداشته باشد.
۳- روش استفاده از پوششهای خیس
پوششهایی نظیر گونی کرباس و موکت اگر به صورت خیس شده روی بتن قرار بگیرند در مراقبت از سطوح بتنی بسیار مفید خواهند بود.
این پوششها برای ما دو کار را انجام میدهند:
۱- از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری می کنند در نتیجه موجب کاهش میزان تبخیر آب می شوند.
۲- این پوششها مقداری از آب را در خود ذخیره می کنند که مدت زمانی طول می کشد تا این آب تبخیر شود.
بسته به میزان حرارت و نوع ضخامت پوشش باید هر چند ساعت و یا هر چند روز یکبار آنها را خیس کرد.
در این روش می توان از پوششهایی نظیر خاک یا خاک اره یا کاه و یا علف استفاده کرد.
امروزه این روش یکی از روشهای متداول مراقبت از بتن است و در ساختمانهای بتن آرمه به خصوص در مراقبت از ستون ها از آن استفاده می شود.
۴- استفاده از کاغذهای نفوذ ناپذیر
کاغذ نفوذ ناپذیر معمولا از دو لایه کاغذ گرافتتشکیل شده که با یک لایه قیر به هم چسباننده شده اند.
در این روش ابتدا سطح بتن را کاملا خیس نموده سپس کاغذ نفوذ ناپذیر را روی بتن پهن می کنند.
این کاغذها اجازه نمی دهند آب تبخیر شود و لذا ممکن است پس از یک هفته و یا ده روز سطح بتن هنوز مرطوب باشد.
هزینه استفاده از این کاغذ ها معمولا بسیار بالاست.
۵- استفاده از پوششهای نایلونی
روش مناسبی برای جلوگیری از تبخیر آب محسوب می شود لیکن اشکال آن این است که آسیب پذیر بوده و قابل ترمیم نیز نیست.
پوششهای نایلونی معمولا در مقابل آفتاب خشک و پاره می شوند.
۶- استفاده از مواد محافظ
موادی هستند از جنس موم یا چربی یا چسب که معمولا با دستگاهی نظیر دستگاه رنگ پاش روی سطح بتن پاشیده می شوند.
در کارهای بزرگ و عادی مصرف آنها مقرون به صرفه نیست ولی در کارهای خاصی که در ارتفاع اجرا شده و از نطر وسعت و حجم کوچک ولی مراقبت از آن مشکل می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
۷- قالبهای درجا نگه داشته شده
قالبهای فلزی از این نظر خوبند که آب بتن را محبوس نموده و به هیچ وجه اجازه نمی دهند که آب از بتن خارج شده و تبخیر شود. بنابراین تا زمانی که قالب دور ستون است نباید نگران بود.
در مورد قالبهای چوبی باید به این نکته توجه داشت که این قالبها تا حدی آب بتن را جذب کرده و از طرف دیگر عبور می دهند.
دو روش زیر بر اساس کاهش دوره مراقبت استوار هستند.
۱- روش استفاده از جریان بخار آب
در این روش جریانی از بخار آب را مرتبا از روی قطعه بتنی عبور می دهند تا واکنشها تسریع شده طول دوره مراقبت کاهش یابد. در این روش دمای سطح بتن با بخار آب به ۸۰ الی ۱۰۰ درجه سانتیگراد میرسد.
معمولا با این روش مراقبت ۷ روزه را به ۴۸ ساعت تقلیل می دهند.
استفاده از این روش برای بتن پیش ساخته مناسب است برای بتن درجا کاربرد ندارد.
۲- روش استفاده از بخار آب همراه با فشار
در این روش دمای حدود ۱۵۰ درجه با بخار آب به همراه فشار به قطعه که در یک محفظه قرار دارد تزریق می شود.
با بر پایی پوشش دور بند و تهیۀ تجهیزات عایق بندی که در شکل دیده میشود،هیچ مانعی برای ساخت بتنی در هوای سرد وجود ندارد
